Mezheplerin birbirinden farklı olmalarını etkileyen faktörlerin başında insanın yapısı, yani müctehidlerin (mezhep kurucularının) yapısal özellikleri gelir. Bazı insanlar olaylar karşısında duygusal bir yaklaşım sergilerken, bazı insanlar mantıklarını ön plana çıkarırlar. Yine herkesin hayat tecrübeleri, eğitim-öğretim düzeyleri farklılık arz eder.
DİN ANLAYIŞINDAKİ YORUM FARKLILIKLARININ SEBEPLERİ
• İnsanın Yapısı: Mezheplerin birbirinden farklı olmalarını etkileyen faktörlerin başında insanın yapısı, yani müctehidlerin (mezhep kurucularının) yapısal özellikleri gelir. Bazı insanlar olaylar karşısında duygusal bir yaklaşım sergilerken, bazı insanlar mantıklarını ön plana çıkarırlar. Yine herkesin hayat tecrübeleri, eğitim-öğretim düzeyleri farklılık arz eder. Örneğin; öğretmenimiz sınavda bir atasözünü açıklayan kompozisyon yazdırsa, herkes farklı cümleler, farklı örnekler ile olayı anlatmaya çalışır. Hiç kimsenin görüşü harfi harfine ötekine uymaz. Yaş faktörü de insanların sorunlar karşısında farklı yaklaşımlar, farklı düşünceler sunmasında etkendir. İşte bu durumlar İslam alimlerinin Kur'an ve sünneti yorumlarken (ictihad ederken) farklı görüşler sunmalarına sebep olmuştur.
• Kültürel Yapı: Mezheplerin birbirinden farklı olmalarını etkileyen faktörlerden biri de, müctehidlerin farklı toplumlarda ve kültürlerde yetişmiş olmalarıdır. Her toplumun benzer yanları olduğu gibi örf, adet ve kültür bakımından farklı yönleri de vardır. Müctehidler Kur'an ve sünneti yorumlarken (ictihad ederken) yaşadıkları toplumun özelliklerini, kültürünü, adetlerini, örfünü İslam'ın özüne aykırı olmayacak şekilde ictihadlarına (yorumlarına) yansıtmış olabilirler.
• Toplumsal Değişim: Toplumlar sürekli değişim ve gelişim içindedirler. Örneğin insanoğlu tarım toplumundan sanayi toplumuna, oradan da teknoloji toplumuna geçiş yapmıştır. Bu değişimler insanların düşüncelerini, olaylara bakışını etkilemiştir.Bu sebeple Kur'an ve sünnetin yorumlanması da zaman içinde değişmiştir. Ancak Kur'an'ın hükümleri zamanın değişmesiyle asla değişmez. Kıyamete kadar değişmeden sürecektir. Burada değişen ictihadlardır. Örneğin İmam-ı Azam hazretlerinin yaşadığı devirde hoparlör, televizyon, radyo vb yoktu. Bu cihazların ibadetlerde kullanımı ile ilgili yeni hüküm arayışları, toplumsal değişimin sonucudur.
7. sınıf 5. ünite diğer konular
• Ünitenin Önemli Kavramları
• Din Anlayışındaki Yorum Farklılıklarının Sebepleri
• Din ve Mezhep Arasındaki Farklar
• İnançla İlgili Yorumlar
• Fıkhi Yorumlar
• Tasavvufi Yorumlar
• Alevilik Bektaşilik